LA SXANGXANTA DEMOGRAFECO DE ESPERANTUJO
LA SXANGXANTA DEMOGRAFECO DE ESPERANTUJO
1. La distingajxoj de Esperantistoj evoluis tra generacioj ekde tagoj de Zamenhof gxis nuntempe. Tio estas espereble cxar cxiuj movadoj sxangxigxis ankaux.
2. La neperceptaj sxangxoj dum dekjaroj akumigxas en centjaro. Kiel kompreno pri tiuj sxangxoj helpas nin kompreni signifoj de cxi tiuj gxisnune.
3. Dum vivo de Zamenhof (antaux la Unua Mondmilito) varbantoj al Esperanto movado estis studentoj aux profesuloj kiuj interesigxis en la pragmata koncepto pri uzebla komuna lingvo por venki naciligvajn obstaklojn. La "interna idea" estis implicita en la varbado. Kiam la movado sxajnis bone progresanta, preparoj en Euxropo por la venonta Unua Mondmilito fermis landlimojn kaj reinstigis suspectojn antauxajn inter nacioj.
4. Demografa sxangxo en Esperanto-movado okazigxis dum inter la Unua kaj Dua Mondmilitoj, kiam laborsindikatismoj etendigxis kaj kreskis influforton, same socialismo kaj komunismo en politica filozofo kaj teorio. En tiutempo, Esperantistoj estis plejparte manlaboristoj kaj artlaboristoj en laborsindikatoj de Euxropo. Modpaco kaj frateco estis promesita por la reganta polikaterorioj de komunismo kaj socialismo, kaj Esperantistoj tendencis pensi ke Esperanto devis servi politikajn celojn.
5. Mondfrateco estis nekaptebla kaj iluzia por tial ke tiuj politikfilosofiaj mem emfazis kaj eksplautis klasdiferencojn kaj klaskonfliktojn. Esperantists kaj la publiko politika ambaux estis samnaviaj.
6. Post la Dua Mondmilito, la tutmonda demografo sxangxis. En Usona, legxdonado kauxzigis universitatajn listigojn kreskegigi, kaj la eduknivelo tutsocia plejgrandigxis. Teknikoj cxiuspecaj kreigxis kaj plibonigxis konstante.
7. Televizio malgrandigis la mondon kaj alportis bildojn en domoj el tre malproximaj lokoj. Cxiu cxie plibonigxis edukado kaj pli kosmopolita. La Unuigxinta Nacioj instigis novan internacilismon kaj denove barieroj lingvaj igxis evidentajn.
8. La Esperanto-organizojn generale revivigxis kaj renovigis kontakton kun membarojn de aliaj landoj, inkluzive tiujn, kiujn estis malamikoj dum la milito.
9. Dum pasinta 50 jaroj, teknologio kaj teknikoj transformis la mondon kaj sxangxis demografion de Esperantujo. Generale Esperantistoj nun emas esti uzantoj entuziasmaj de komputiloj kaj la intrreto. Tio eble signifas ke la agxo mediana de Esperantistoj junigxis pli ol jardekoj antauxaj. Tiuj junuloj strebas fari iliajn Esperantklubojn kaj la Esperantomovado pli alloga al junuloj eksteraj per uzo de Esperanto tiel fonto de amuzo per vortludoj, jazo, moderna kaj "rokenrolo" muziko, kaj videobendo en Esperantolingvo.
10. Nuntempe (en Usono) multaj da Esperantistoj ne mur uzas komputilojn sed estas aux profesiaj aux semi-profesiaj programistoj. Ili vivas en "virtuala realo" de cibermondo (kreanta per komputilo) egale tiel ordinara realo. Ili sxatas reingxenieri, rekonstrui, kaj reinterpreti cxiom, cxu iu ajn deziras sxango. Tiu Esprantistoj sxajnas pli interovertita kaj malpli gregema ol tiuj de gxisnunaj generacioj, kaj emas trakti kun Esperanto tiel fino anstataux tiel rimedo por atingi celon.
11, Kiel rilatas tiuj rimarkajxoj pri la temo de Esperanto-varbado? Fakte ke la varbatoj cxiam similas la varbantojn, kun similaj temperamentoj kaj interesoj. La implikoj atendas analizon pli profundan, pri tiun mi makas sagxon.
12. Sed du tendencojn evidentigxas: (1) kreskanta emfazo pri Esperanto tiel subjekto kiu ekzistas nur por ripetada exploro kaj sentauxgaj sxangxoj. (2) deziro plibone propagi Esperanton per reklamajn metodojn kaj plej modernteknikaj komuinkiloj.
13 Tamen, ni devus rememori ke Zamenkof ne kreis Esperanton simlia al fascina arkeologia artefakto por studi tiel fino en si mem. Li intencis ke oni uzus Esperanton tiel vojo al fino --- ne tiel intelekta amuzo, sed tial ke personoj nur interparolus trans lingobarieroj.
1. La distingajxoj de Esperantistoj evoluis tra generacioj ekde tagoj de Zamenhof gxis nuntempe. Tio estas espereble cxar cxiuj movadoj sxangxigxis ankaux.
2. La neperceptaj sxangxoj dum dekjaroj akumigxas en centjaro. Kiel kompreno pri tiuj sxangxoj helpas nin kompreni signifoj de cxi tiuj gxisnune.
3. Dum vivo de Zamenhof (antaux la Unua Mondmilito) varbantoj al Esperanto movado estis studentoj aux profesuloj kiuj interesigxis en la pragmata koncepto pri uzebla komuna lingvo por venki naciligvajn obstaklojn. La "interna idea" estis implicita en la varbado. Kiam la movado sxajnis bone progresanta, preparoj en Euxropo por la venonta Unua Mondmilito fermis landlimojn kaj reinstigis suspectojn antauxajn inter nacioj.
4. Demografa sxangxo en Esperanto-movado okazigxis dum inter la Unua kaj Dua Mondmilitoj, kiam laborsindikatismoj etendigxis kaj kreskis influforton, same socialismo kaj komunismo en politica filozofo kaj teorio. En tiutempo, Esperantistoj estis plejparte manlaboristoj kaj artlaboristoj en laborsindikatoj de Euxropo. Modpaco kaj frateco estis promesita por la reganta polikaterorioj de komunismo kaj socialismo, kaj Esperantistoj tendencis pensi ke Esperanto devis servi politikajn celojn.
5. Mondfrateco estis nekaptebla kaj iluzia por tial ke tiuj politikfilosofiaj mem emfazis kaj eksplautis klasdiferencojn kaj klaskonfliktojn. Esperantists kaj la publiko politika ambaux estis samnaviaj.
6. Post la Dua Mondmilito, la tutmonda demografo sxangxis. En Usona, legxdonado kauxzigis universitatajn listigojn kreskegigi, kaj la eduknivelo tutsocia plejgrandigxis. Teknikoj cxiuspecaj kreigxis kaj plibonigxis konstante.
7. Televizio malgrandigis la mondon kaj alportis bildojn en domoj el tre malproximaj lokoj. Cxiu cxie plibonigxis edukado kaj pli kosmopolita. La Unuigxinta Nacioj instigis novan internacilismon kaj denove barieroj lingvaj igxis evidentajn.
8. La Esperanto-organizojn generale revivigxis kaj renovigis kontakton kun membarojn de aliaj landoj, inkluzive tiujn, kiujn estis malamikoj dum la milito.
9. Dum pasinta 50 jaroj, teknologio kaj teknikoj transformis la mondon kaj sxangxis demografion de Esperantujo. Generale Esperantistoj nun emas esti uzantoj entuziasmaj de komputiloj kaj la intrreto. Tio eble signifas ke la agxo mediana de Esperantistoj junigxis pli ol jardekoj antauxaj. Tiuj junuloj strebas fari iliajn Esperantklubojn kaj la Esperantomovado pli alloga al junuloj eksteraj per uzo de Esperanto tiel fonto de amuzo per vortludoj, jazo, moderna kaj "rokenrolo" muziko, kaj videobendo en Esperantolingvo.
10. Nuntempe (en Usono) multaj da Esperantistoj ne mur uzas komputilojn sed estas aux profesiaj aux semi-profesiaj programistoj. Ili vivas en "virtuala realo" de cibermondo (kreanta per komputilo) egale tiel ordinara realo. Ili sxatas reingxenieri, rekonstrui, kaj reinterpreti cxiom, cxu iu ajn deziras sxango. Tiu Esprantistoj sxajnas pli interovertita kaj malpli gregema ol tiuj de gxisnunaj generacioj, kaj emas trakti kun Esperanto tiel fino anstataux tiel rimedo por atingi celon.
11, Kiel rilatas tiuj rimarkajxoj pri la temo de Esperanto-varbado? Fakte ke la varbatoj cxiam similas la varbantojn, kun similaj temperamentoj kaj interesoj. La implikoj atendas analizon pli profundan, pri tiun mi makas sagxon.
12. Sed du tendencojn evidentigxas: (1) kreskanta emfazo pri Esperanto tiel subjekto kiu ekzistas nur por ripetada exploro kaj sentauxgaj sxangxoj. (2) deziro plibone propagi Esperanton per reklamajn metodojn kaj plej modernteknikaj komuinkiloj.
13 Tamen, ni devus rememori ke Zamenkof ne kreis Esperanton simlia al fascina arkeologia artefakto por studi tiel fino en si mem. Li intencis ke oni uzus Esperanton tiel vojo al fino --- ne tiel intelekta amuzo, sed tial ke personoj nur interparolus trans lingobarieroj.
posted by Ricxardo at 2:01 PM
0 Comments:
Post a Comment
<< Home